Angsten van een kind

Toen ik dit arangsten van een kind halloweentikel publiceerde, was het Halloween avond. Ik vroeg mij af hoe dat zat met de angsten van een kind. Waarvan zijn kinderen bang? Wanneer doen ze maar alsof? Waarom zijn meisje bang van andere dingen dan jongens? Waarom is Halloween helemaal niet eng? Als babysitter kom ik wel eens in aanraking met kinderen die niet kunnen slapen van angst. Het inbeeldingsvermogen van een kind verbaast me iedere keer opnieuw. Wij, volwassenen, kunnen het onderscheid snel maken. Maar bij een kind gaat dat niet altijd makkelijk.

Angst is een overlevingsmechanisme tegen bedreigende situaties. Het helpt het lichaam om te ontsnappen aan die dreiging. Angsten zijn zinvol: ze zorgen ervoor dat een kind voorzichtig is, bv. in het verkeer.

Bij een kind hangen de angsten samen met zijn verstandelijke ontwikkeling: hoe meer het kind de wereld ziet, beleeft, en toch nog niet helemaal begrijpt, des te meer dingen er bijkomen waar het bang voor kan worden. Angsten hangen ook samen met ervaringen.
Wanneer je bijvoorbeeld ooit werd gebeten door een hond, kan je angst krijgen voor alle honden.

In elke ontwikkelingsfase komen specifieke angsten voor. Deze angsten zijn normaal. Angsten kunnen opkomen, verdwijnen en na een tijdje terugkeren. Zo kan je kind van 2 jaar bang zijn voor het donker, een beetje later niet meer, en dan rond de leeftijd van 4 jaar opnieuw. Sommige angsten komen ook in een andere vorm terug.

Over angsten praten met een kind is een eerste stap. Door naar het verhaal van het kind te luisteren, krijg je een beter zicht op de angst. Waarom is het kind bang? Wat voelt het precies? Kleine kinderen hebben vaak de hulp van hun ouders nodig om hun angsten te verwoorden.

Angst kunnen kinderen ook uiten in hun spel of in hun tekeningen, en dat kan dan een aanknopingspunt vormen om erover te praten. Praten over angsten kan het best overdag plaatsvinden. ’s Avonds of ’s nachts over angsten praten kan immers tot nieuwe angstige gedachten leiden.

Bij verdere vragen, neem je best een kijkje op de website van Kind&Gezin: http://www.kindengezin.be/opvoeding/opvoedingsvragen/angsten/default.jsphttp://www.kindengezin.be/opvoeding/opvoedingsvragen/angsten/omgaan-met-angsten-tips/

Pedagogische kinderopvang

Wat is dat nu eigenlijk, pedagogie? Het woordenboek vertelt mij: “tak van wetenschap die de opvoeding van kinderen bestudeert en onderzoekt welke effecten specifieke opvoedkundige handelingen hebben.”. Een geladen definitief als je het mij vraagt.

     Sector engageert zich voor pedagogisch raamwerk

Veel mensen in Vlaanderen zetten elke dag hun beste beentje voor om pedagogische kwaliteit te bieden. Het pedagogische raamwerk kan hen hierbij ondersteunen. Het schrijft niet voor hoe de opvang in de dagelijkse praktijk ‘moet’ handelen maar geeft een richting aan. Hoe men het concreet invult, is onder meer afhankelijk  van de omgeving waarin men handelt, de visie van de opvang, de buurt en de ouders.

Het raamwerk richt zich tot medewerkers die rechtstreeks en onrechtstreeks bij de werking van de kinderopvang voor baby’s en peuters betrokken zijn, zowel in de gezins- als groepsopvang.

Het pedagogische raamwerk werd ontwikkeld door de Vakgroep Sociale Agogiek van de universiteit Gent en het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs van de universiteit Leuven. Een ruime delegatie van vertegenwoordigers van de kinderopvangsector, Zorginspectie, onderwijs, kinderrechten- en minderhedenorganisaties, gezinnen en Kind en Gezin valideerde en bekrachtigde het raamwerk.

     Engagement

Het raamwerk is een engagement om te werken in de lijn van de visie die dit raamwerk beschrijft. Er wordt verwacht dat de kinderopvang inspanningen levert om met dit raamwerk aan de slag te gaan. Het gaat niet om een resultaatsverbintenis. Kwaliteit zal niet beoordeeld worden door de ontwikkeling van kinderen te meten of door na te gaan in welke mate met gezinnen en externen wordt samengewerkt. Tegelijk houdt het ook een erkenning in van wat veel organisatoren vandaag al in de praktijk brengen.

     Investeren in de omgeving van kinderen

Het pedagogisch raamwerk is gericht op kinderen, ouders en samenleving. Het draagt bij tot de concretisering van de missie van Kind en Gezin: ‘Samen met partners, voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is of opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren’.

Source: http://www.kindengezin.be/nieuws-en-actualiteit/2014/20141119-pedagogische-kwaliteit-in-de-kinderopvang-wat-is-dat.jsp

De ontwikkelingsfasen

ontwikkelingsfasen van een kindKinderen en kind zijn, is twee. Wanneer het kindje nog geen tanden heeft, verloopt de communicatie niet zo vlot. We maken vaak gebaren of praten met een hoog stemmetje. Maar alle kinderen worden groot en groter. Ze leren praten, zelfstandig eten, kleertjes aandoen en vooral, omgaan met andere kindjes. Niet enkel communicatie is belangrijk voor de ontwikkeling, maar ook sociaal contact met volwassenen en andere kinderen. Een kind doorloopt verschillende ontwikkelingsfasen en ontwikkelt zichzelf naarmate hij/zij ouder wordt. We kunnen deze ontwikkeling opdelen in 4 verschillende ontwikkelingsfasen. Elke fase heeft zijn specifieke eigenschappen, z’n voor- en nadelen.

 1. eerste levensfase

Bij de geboorte is een baby volledig afhankelijk van anderen. Hij is in deze periode nog niet aan iemand gehecht, maar zorgt er wel voor dat er iemand in zijn buurt blijft om hem te verzorgen. Hij gebruikt hiervoor loksignalen zoals huilen, zuigen, (glim)lachen, volgen met de ogen, …
Een baby verkent zijn omgeving door te voelen, kijken, horen en proeven. Hij krijgt bepaalde indrukken van wat er om hem heen gebeurt en geeft een eigen betekenis aan dingen en mensen. Zo leert hij zichzelf te onderscheiden van zijn omgeving.

In het eerste jaar zijn de belangrijkste relaties beperkt tot enkele opvoeders: de moeder, de vader, begeleider in de opvang,… Het kind bouwt in die eerste periode een vertrouwensrelatie op met de personen aan wie het gehecht is. Als deze personen voortdurend en goed voor hem zorgen, geeft dit vertrouwen en voorspelbaarheid. Op die manier krijgt de baby een veilig gevoel. Na verloop van tijd leert de baby dat na korte periodes van scheiding de vertrouwde figuur elke keer terugkomt. Op die manier ervaart hij zijn eigen zelfstandigheid. Zo wordt stilaan een begin van zelfvertrouwen ontwikkeld.

Een kind leert ook dat het een invloed kan hebben op de relatie met de verzorger. ‘Als ik lach, lacht hij terug en als ik huil, wordt er voor mij gezorgd.’ Het kind hoort hoe zijn belevenissen worden verwoord door de volwassene en wordt zich bewuster van zichzelf. Het zal na enige tijd bepaalde klanken en gebaren gebruiken om reacties uit te lokken.

  • Vanaf 3 maanden maakt een baby een onderscheid tussen volwassenen. Zolang de vreemde volwassene vriendelijk blijft, wordt hij niet bang.
  • Vanaf 6 maanden kan een kind zich stilaan een beeld voor ogen houden van zijn moeder en zijn vader. Naarmate het ouder wordt en zijn geheugen zich verder ontwikkelt, kan het dit beeld steeds langer vasthouden. Het is door het basisvertrouwen in de ouder dat een kind vertrouwen krijgt in de opvang. Wanneer de cultuur, de taal, de eet- en slaapgewoonten, de manier van troosten en de manier van verzorging van thuis niet overeenstemmen met de gewoonten in de opvang, kan er een breuk in het vertrouwen ontstaan. Vandaar het enorme belang van het afstemmen tussen het thuismilieu en het opvangmilieu.
  • Een baby van 6 à 8 maanden gaat op een duidelijke manier zijn gehechtheid tonen aan één of meer personen. De angst voor vreemden en de angst om van de ouder gescheiden te worden kan vanaf nu duidelijker aanwezig zijn. Hij klampt zich vast aan de bekenden en gedraagt zich angstig bij onbekende personen.

     2. tweede levensfase

Een kind kan in zijn tweede levensjaar, door het toegenomen vertrouwen, meer en meer afstand nemen van de personen aan wie het gehecht is en op ontdekking gaan.

Als peuter kan hij zich het beeld van zijn moeder of van een ander veilig persoon herinneren, bv. terwijl hij in de opvang is. Zijn knuffel kan een kind troost bieden.

Een kind kruipt en leert lopen. Het wordt zindelijk. Het leert nee zeggen. Het ik-besef maakt een hele ontwikkeling door. Het noemt zichzelf bij de naam die het van zijn ouders gekregen heeft en onderscheidt zich daardoor van anderen.

Een kind begint ook uiterlijke verschillen op te merken. De duidelijkste verschillen, zoals het hebben van een piemel of een spleetje en het verschil in huidskleur, worden het eerst opgemerkt. Het besef tot een bepaalde groep te behoren, gaat stilaan ook samen met het besef dat het niet tot een andere groep behoort.

Een kind gaat in deze fase ook erg op in zijn fantasiespel. Het experimenteert met wat het betekent om al dan niet tot bepaalde groepen te behoren. In zijn fantasie speelt het typisch mannelijke of vrouwelijke rollen. Het houdt er in het begin vaak heel stereotiepe beelden op na. Mama kookt en wast en papa werkt in de tuin.

Een belangrijke rol in het ik-besef is weggelegd voor de spiegel. Het kind ontdekt zijn eigen spiegelbeeld. Daarvoor was het zelfbeeld louter denkbeeldig. Nu beseft een kind dat het klein is, … Ook begint het te beseffen hoe anderen naar hem kijken. De blik van de ander kan ondersteunend werken of kan een bron van frustratie zijn. De eerste kwetsuren in het zelfbeeld kunnen gevormd worden. Het is ook in deze periode dat een kind zichzelf in de eerste persoon noemt en niet meer zegt ‘Mauro wil eten’, maar ‘Ik wil eten’.

     3. kleuterfase

Voor een kleuter gaat het besef van ‘welke persoon ben ik’ verder dan het geslacht en de huidskleur. Een kleuter begint steeds meer verschillen in cultuur op te merken, zoals taal, kledij, voeding, gebruiken, gedragingen, lichaamstaal, … Het probeert de wereld een stuk beter te begrijpen door veralgemeningen te maken en categorieën te gebruiken. Een kind dat op deze leeftijd nog nooit een persoon met een handicap of een andere huidskleur heeft gezien, zal hier misschien bang op reageren.

Een kind is heel alert op reacties uit de omgeving. Door de houding van de volwassenen en door beelden in de media zal het zich onbewust een beeld vormen van wat hoort en wat niet hoort. Volwassenen hebben in deze periode een grote invloed op het al dan niet doorzetten van die prille vooroordelen en eerste stereotypes.

Een kleuter ervaart dat de normen sterk kunnen verschillen van groep tot groep. Hij identificeert zich niet alleen met volwassenen, maar ook met leeftijdsgenoten of kinderen die net iets ouder zijn en een zeker ‘prestige’ genieten. De kleuter zal zich thuis anders gedragen dan in de klas en anders op de speelplaats dan bij oma.

Meestal geeft dat geen problemen, op voorwaarde dat die verschillende milieus zich niet vijandig tegenover elkaar opstellen en dat iedereen elkaars taal gebruiken, normen en waarden respecteert. Anders dreigt er een loyaliteitsconflict als het kind het gevoel heeft dat ‘goed doen voor de ene’ per definitie ‘slecht doen voor de andere’ is.

     4. schoolfase

Vanaf 7 à 8 jaar komt de periode van het ordenen van de wereld volgens logische wetten. Het is een periode van grote nieuwsgierigheid Een periode van ordenen en classificeren van postzegels, voetbalprentjes, maar ook het indelen van mensen in allerlei categorieën. Een kind wil dingen maken, zijn grenzen aftasten, nuttige dingen doen op school, in de wijk, in de buurt, …  Een kind gaat in competitie met anderen. Wie is het snelst? Wie plast het verst? Wie weet het meest?
Als een kind door zichzelf en door anderen als vaardig beschouwd wordt, zal het zich goed voelen in deze periode van competitie en zal het een plaats verwerven tussen leeftijdsgenoten. Het wil zich aansluiten bij een groep en niet als uitzondering gezien worden.

In zijn moreel oordelen kan het al nuanceren. Vanaf 8 jaar is een kind bijzonder alert op morele codes en heel geïnteresseerd in ethische thema’s als ecologie, broederschap, naastenliefde en solidariteit. Het is een periode waarin vooroordelen kunnen verminderen en plaats maken voor respect en verdraagzaamheid, als begeleiders hier op een gepaste wijze aandacht aan schenken.

Sociale ontwikkeling

Een baby is erg afhankelijk van zijn verzorgers en volledig op zichzelf gericht. Langzamerhand krijgt hij meer interesse in anderen. Het herkent geleidelijk aan wat zich afspeelt in zijn hoofd en hart en in dat van anderen.

Een kind heeft behoefte aan erkenning en bevestiging door zijn omgeving. Daarom wilt het graag een ‘eigen plaatsje hebben’ in de groep. Beetje bij beetje leert het wat sociale regels zijn, wat rechtvaardig handelen is en om opvattingen te vormen over goed en kwaad.

Seksuele ontwikkeling

Seksualiteit maakt deel uit van de ontwikkeling van een kind. Het ontdekt zijn lichaam, de verschillen met anderen en het experimenteert. Een kind gaat zonder taboes met zijn seksuele gevoelens om.

Seksualiteit heeft te maken met:

  • het lichaam
  • het biologische geslacht
  • de ontwikkeling tot man of vrouw (identiteit)
  • de seksuele voorkeur
  • het vermogen tot intimiteit

Op jonge leeftijd is een kind al seksueel actief. In deze ontwikkelingsfase beleeft het genot en plezier bij aanrakingen van het lichaam.

De ontwikkeling van een mannelijke of vrouwelijke identiteit start zeer vroeg, nl. op 2 tot 3-jarige leeftijd. Op 6-jarige leeftijd hebben jongens en meisjes een duidelijk beeld over wat typisch jongens- of meisjesachtig is. Sekseverschillen in gedrag zijn dan ook reeds vroeg aanwezig.

Seksualiteit is een sociaal leerproces. Een kind heeft veel behoefte aan lichamelijke nabijheid van zijn ouders, knuffels en veiligheid. Als het kind de nodige ruimte krijgt om te experimenteren, zal het leren om geleidelijk aan met anderen gezonde, intieme relaties aan te gaan.

Niet iedereen praat makkelijk met kinderen over seks. Dat heeft te maken met de taboes die rond seksualiteit bestaan en met de eigen seksuele opvoeding en beleving. Toch is het van belang een kind hierbij te begeleiden.

Fasen in seksuele ontwikkeling

 0-6 jaar

  • eigen lichaam en geslachtsorganen ontdekken: masturberen gebeurt soms bij peuters en zelfs bij baby’s
  • verschillen zien tussen man en vrouw
  • spelen waarbij lustgevoelens te pas komen, zoals ‘doktertje’
  • veel spontane vragen stellen rond seksualiteit en voortplanting
  • vanaf 3 jaar tasten kinderen hun grenzen af door vieze woorden te zeggen, zich uit te kleden,…

6-12 jaar

  • vaak strikt onderscheid tussen jongens en meisjes
  • beginnende preutsheid
  • interesse voor de technische aspecten van seks
  • nieuwsgierigheid naar het lichaam van anderen
  • toenemende interesse voor seks: spelletjes, fantasieën, masturberen,…
  • flirten en eerste verliefdheden met voorzichtige seksuele toenaderingen

De seksuele voorkeur komt eerder in de puberteit tot uiting.

Kinderen begeleiden in hun seksuele ontwikkeling

Ontspannen omgaan met seksualiteit geeft een kind een positief gevoel: het is iets waarvan ze kunnen genieten. Een kind moet uiteraard leren dat het niet in het openbaar aan zijn geslachtsorganen kan zitten en dat het de ander moeten respecteren.

Ontwikkeling stimuleren

Stimuleer de ontwikkeling van een kind spelenderwijs. Hou rekening met het tempo van een kind en forceer niet. Een kind laat zelf zien waar het aan toe is. Door goed naar een kind te kijken, is het duidelijk of het op dat moment wil  praten,  rechtop gaan staan, kleur onderscheiden, … Bied daarom tijdens het spelen gepast speelgoed aan en geef een kind ruimte. Moedig een kind aan en wees trots om wat het probeert of kan. Applaus en aandacht zorgen ervoor dat een kind net iets langer probeert of volhoudt. Een knuffel of lieve opmerking doet het zelfvertrouwen van een kind groeien. Een kind in volle ontwikkeling kan plots dingen die het daarvoor niet kon. De nieuwe mogelijkheden vragen extra waakzaamheid en andere manieren om de omgeving van het kind veilig te houden. Een kind stimuleren is iets wat tijd vraagt. Het gebeurt door samen dingen te doen: praten terwijl het in bad zit, het kind even op zijn buik leggen bij het omkleden, samen bouwen met blokken, het een lepel geven zodat het zelfstandig leert eten, …

Elke kind ontwikkelt anders

Een kind is in volle ontwikkeling. Plots kan het dingen die het daarvoor niet kon. Dat vraagt extra waakzaamheid. Het kind wil immers alles verkennen en kent nog geen gevaren. Wees alert op het voorkomen van ongevallen.

Ongerust?
Het gebeurt dat een kind vergeleken wordt met andere kinderen (bv. broers of zussen). Sommige verschillen kunnen verontrustend zijn. Bespreek je ongerustheid met de behandelend arts of verpleegkundige. Zij bekijken of er al dan niet problemen zijn. Eerst kijken we zorgvuldig wat het probleem is. Een kind kan zich langzamer ontwikkelen dan de rest van de klas, of de groep juist vooruit zijn. Ligt het tempo te hoog of te laag, dan passen we de taak van het kind aan. Blijkt het werk te moeilijk dan krijgt uw kind in eerste instantie extra hulp van de leerkracht in de groep in de vorm van extra uitleg of extra oefenstof. Dat kan individueel of in een klein groepje. Als het werk te makkelijk blijkt, dan krijgt het kind extra, uitdagende taken. Dat kan in de vorm van meer verdieping, moeilijker werk of andere opdrachten, meer gericht op de interesse van het kind. Uiteraard wordt dit alles in overleg met de ouders gedaan. We volgen de kinderen intensief op school gedurende de jaren die ze bij ons zijn. Dat doen we door middel van toetsen, maar ook door goed naar het kind zelf te kijken.

Source: http://www.kindengezin.be/ontwikkeling/sociaal-emotioneel/gehechtheid/fasen-in-de-ontwikkeling-van-gehechtheid/http://www.kindengezin.be/ontwikkeling/sociaal-emotioneel/sociale-ontwikkeling/http://www.kindengezin.be/ontwikkeling/sociaal-emotioneel/seksuele-ontwikkeling/http://www.oranje-nassauschool.net/wat-als-mijn-kind-zich-anders-ontwikkelt.html

Elke kind verdient een held

Rita Pierson, al 40 jaar docente, hoorde ooit een collega zeggen: “Ik word niet betaald om de kinderen aardig te vinden.” Haar reactie: “Kinderen leren niet van mensen die ze niet aardig vinden.” Een bezielende oproep aan docenten om te geloven in hun leerlingen en verbindingen met hen aan te gaan op een menselijk, persoonlijk niveau.

Als kinderen lui of ongeïnteresseerd zijn, begrijpen we vaak niet waarom. We proberen hen iets bij te leren. Het lijkt wel of ze weigeren te leren. Kinderen haken af van school uit armoede, geen interesse, externe invloeden, etc. Waar we niet over praten is de waarde van menselijk contact en relaties.

Een kind zal nooit goed leren zonder een goeie relatie met ouders, opvoeders, voogd of leerkrachten. Leren is ook het begrijpen van relaties met anderen.

Iedereen is ooit in contact gekomen met een volwassene die een goeie indruk naliet. Dan pas kan je effectief iets leren. Een kind leert gewoon niet van iemand die hij/zij niet leuk vindt.

Iemand iets bijleren begint bij de simpele dingen zoals je excuseren of beleefd antwoorden. Maar hoe kan je nu meer zelfvertrouwen opwekken bij een kind alsook meer kwaliteiten en vaardigheden laten ontwikkelen? De attitude en motivatie van een opvoeder is belangrijk en hebben (zonder het zelf te beseffen) een grote invloed op een kind.

Focus op het positieve. Spreek een kind aan als ze verkeerd doen, maar ook als ze iets goed doen. Hun gedrag is niet altijd slecht en dat moeten ze beseffen zodat ze het verschil kennen tussen goed en slecht.

Door een goeie opvoeding creëer je een speciale band die nooit zal verdwijnen. Elke kind verdient een held. Iemand die hen nooit in de steek laat en die de belangrijkheid van een relatie/connectie begrijpt.

Source: Rita Pierson

Wat zijn je kwaliteiten?

Ik heb een droom, dat ooit mijn vier kleine kinderen in een land zullen leven waar zij niet beoordeeld zullen worden op hun huidskleur maar op hun karakter – Martin Luther King

Kinderverzorgster moeten altijd paraat staan om te helpen. Ze kunnen omgaan met diversiteit. De lijst met vaardigheden is oneindig maar het blijft belangrijk dat je je kan inleven in hun leefwereld. Leer je kinderen kennen. Ontdek hun karakter, hun speciale eigenschappen. Wat maakt een kind uniek?

Multitasken is waarschijnlijk de belangrijkste vaardigheid. Je moet verschillende kinderen in het oog houden en instaan voor hun veiligheid. Niet gemakkelijk denk ik dan. Stress speelt ook een grote rol. Kinderen voelen stress. Ze herkennen een stressvolle situatie. Laat dus niet merken dat je stress hebt, probeer alles onder controle te houden.

Iets voor jou?

kindercoaching

Ben jij de nieuwe beste vriendin van iemands 5-jarig prinsesje? Een kinderverzorgster is in Vlaanderen een knelpuntberoep. Elke dag is het meer vraag naar kinderopvang. Maar waarom? Hoe komt dat? Wil niemand dan spelen en creatief zijn? Tuurlijk wel. Iedereen apprecieert een goede kinderverzorgster. Hun taak bestaat eruit de kinderen te amuseren en enthousiast te maken. Een moeilijke taak als je het mij vraagt maar een beroep waar je heel veel voldoening van krijgt 🙂

Source picture: Google